محاسبه مانده مرخصی چگونه انجام می شود؟
مرخصی یکی از چالش برانگیزترین موضوعات میان کارمندان و کارفرمایان است. مرخصی از حقوق قانونی هر کارمندی محسوب می شود و در هر شرکتی که مشغول به کار می باشد. این حق به وی تعلق می گیرد؛ اما تمامی کارمندان در طول سال از مرخصی های قانونی خود به صورت کامل استفاده نمی کنند و در چنین شرایطی، مسئله ای به نام مانده مرخصی مطرح می شود.
از همین رو اطلاع از محاسبه مانده مرخصی اهمیت بسیاری پیدا می کند. منظور از مانده مرخصی، مرخصی های استحقاقی استفاده نشده توسط کارمندان است که می توانند آن را به سال بعد منتقل کنند یا اینکه پس از محاسبه مانده مرخصی، معادل ریالی آن را دریافت نمایند. کارمندان و کارگران با مراجعه به سایت سوابق بیمه تامین اجتماعی مشهد می توانند از میزان مانده مرخصی و سابقه بیمه خود مطلع شوند.
منظور از مانده مرخصی چیست؟
ما انواع مرخصی در قانون کار داریم که شامل استحقاقی، استعلاجی، ساعتی و… می شود؛ حال منظور از مانده مرخصی، مرخصی هایی است که کارکنان و کارگران در طول سال از آن استفاده نکرده اند و می توانند طبق ماده 66 قانون کار، جهت استفاده مرخصی، تنها 9 روز از آن را به سال بعد منتقل کنند.
به صورت کلی هر کارمندی که 12 ماه کامل مشغول به فعالیت بوده، می تواند 15 روز مرخصی ذخیره کند؛ اما اگر 11 ماه سال را در شرکت فعالیت کرده است از مانده مرخصی بهرمند نخواهد شد.
هدف اصلی قانون مانده مرخصی، بالا بردن بهره وری کارمندان و بهبود عملکرد کارکنان است تا موجب به خطر افتادن سلامتی آن ها نشود. بنابراین کارمندان و کارگرانی که در طول سال از مرخصی های قانونی خود به صورت کامل استفاده نکنند، می توانند آن را به سال بعد انتقال دهند یا اینکه معادل ریالی آن را دریافت کنند.
محاسبه مانده مرخصی چگونه انجام می شود؟
یکی از شروط مهم در محاسبه مانده مرخصی، همکاری یک ساله کارمند با شرکت مدنظر است. در صورتی که فرد یک سال با شرکتی همکاری داشته باشد و از 26 روز مرخصی استحقاقی 15 روز را استفاده کرده باشد؛ دارای 11 روز مرخصی استفاده نشده است که تنها می تواند 9 روز آن را به سال جدید منتقل کند. در چنین شرایطی کارمندان می توانند دو روز این مرخصی را پیش از اتمام سال استفاده نمایند.
بر اساس قانون تصویب شده جدید، فرمول محاسبه مانده مرخصی در سال 1403 و سال های دیگر به این صورت است که فقط حقوق پایه را مبنای محاسبه قرار نمی دهند؛ بلکه سایر مزایا مثل حق مسکن هم با حقوق پایه جمع شده و به تعداد روزهای ماه تقسیم می شود و بعد حاصل آن را در تعداد روزهای مرخصی ضرب می کنند.
فرمول محاسبه مانده مرخصی در سال 1403 عبارت است از:
نرخ مرخصی: تعداد روزهای مرخصی × (30 ÷(حقوق پایه یک روز + بن کارگری + حق مسکن + پرداخت هایی مانند ایاب و ذهاب – هزینه غذا و …)
نحوه محاسبه بازخرید مرخصی در قانون کار
تکلیف روزهای استفاده نشده از مرخصی استحقاقی چیست و چگونه باید آن را حساب کرد؟ روزهای مرخصی استفاده نشده را می توان بازخرید کرد. منظور از بازخرید مرخصی مبلغی است که کارمندی که از مرخصی های استحقاقی خود در طی سال استفاده نکرده باشد، می تواند در پایان قرارداد کاری، تعطیلی کسب و کار، فسخ قرارداد، از کارافتادگی یا در زمان بازنشستگی آن را دریافت کند.
بر اساس ماده 72 قانون کار، پرداخت این مبلغ الزامی است و باید دقیقا معادل حقوق و مزایای روزانه کارمندان یا کارگران در روز بازخرید باشد. علاوه بر این در صورتی که قرارداد میان کارفرما و کارمند به اتمام برسد و طرفین توافقاتی برای تسویه حساب داشته باشند باید به جز تسویه حقوق و سنوات تعیین شده، باید بازخرید مرخصی نیز پرداخت گردد.
البته اگر کارمند بخواهد با شرکت همکاری خود را ادامه دهد؛ بر اساس ماده 66 قانون کار، امکان بازخرید مرخصی در زمان اشتغال وجود ندارد و به مرخصی های فرد افزوده می گردد.
آیا به مانده مرخصی مالیات تعلق خواهد گرفت؟
بر اساس ماده 91 قانون مالیات های مستقیم در محاسبه حقوق اداره کار از مستمری بگیران، حقوق بازنشستگی، خسارت های اخراج، پایان خدمت، حقوق ایام مرخصی استفاده نشده، حق سنوات و بازخرید خدمت مالیات تعلق نمی گیرد.
لذا بر اساس قانون کار و قانون مالیات های مستقیم، مالیات به مانده مرخصی تعلق نمی گیرد و هزینه ای بابت آن ها تحت عنوان مالیات کسر نخواهد شد.
آیا بازخرید مرخصی مشمول مالیات خواهد شد؟
طبق ماده 91 مالیات های مستقیم قانون، هیچ مالیاتی از مرخصی کارمندان و کارگران، کسر نمی شود. بنابراین کارمندان دیگر نباید دغدغه ای بابت عدم پرداخت مالیات بازخرید مرخصی داشته باشند.
آیا مانده مرخصی در صورت فوت فرد به وراث تعلق خواهد گرفت؟
در بخشنامه ای که برای محاسبه مانده مرخصی ابلاغ شده در مورد این موضوع نیز صحبت شده است. بر اساس قانون انتقال مانده مرخصی به سال بعد، حق مرخصی برای هر فردی ضروری است و باید پرداخت گردد.
از این رو در صورت فوت کارگر یا کارمند مطابق قانون بازخرید مرخصی، کارفرما موظف است مانده مرخصی وی را محاسبه کند و به حساب وراث واریز نماید. البته این فرآیند باید بعد از اتمام مراحل قانونی انحصار وراثت و مشخص شدن تعداد وراث یا قیم فرد انجام شود.
اگر فردی هزینه مرخصی خود را دریافت نکرد، چه کار باید کرد؟
بر اساس قانون، پرداخت و محاسبه مانده مرخصی برای تمامی کارگران و کارمندان واجب است. از این رو اگر کارفرمایی از پرداخت مبلغ بازخرید مرخصی خودداری کند، کارکنان می توانند برای دریافت حق و حقوق خود به صورت قانونی اقدام نمایند. البته به دلیل قوانین خاصی که در مورد بازخرید مرخصی و تعداد روزهای آن وجود دارد.
توصیه می کنیم که در صورت نیاز با مشاوران متخصص در این حوزه ارتباط برقرار نمایند و راهنمایی های لازم را دریافت کنند. به این ترتیب می توانند با صرفه جویی در وقت و هزینه خود به راحتی از حق و حقوق خود دفاع کنند و مطابق قانون آن را از کارفرما دریافت نمایند.
آیا امکان استفاده از باقی مانده مرخصی برای رد کردن بیمه یک ماه وجود دارد؟
تمامی مدت مرخصی که کارکنان تحت عنوان مرخصی استحقاقی از آن استفاده می کنند، جزء سوابق کاریشان محاسبه می شود و در روزهای مرخصی، حقوق دریافت می نمایند؛ همچنین بیمه تامین اجتماعی به آن ها تعلق می گیرد.
البته این موضوع زمانی مطرح خواهد شد که فرد مرخصی ذخیره شده داشته باشد. در واقع ایامی که فرد از مرخصی استحقاقی خود استفاده نماید جزء کارکردش محسوب می شود.
سخن پایانی
در اکثر شرکت ها چالش های مختلفی در مورد بازخرید مرخصی و محاسبه مانده مرخصی وجود دارد. بر اساس قانون کار تمامی کارکنان می توانند مرخصی ذخیره کنند و 9 روز آن را برای سال بعد بگذارند یا بدون آنکه مالیاتی به آن تعلق گیرد، مبلغ مرخصی های استفاده نشده را بگیرند.
با این وجود گاهی کارکنان در این رابطه با کارفرما دچار مشکلاتی می شوند که می توانند با دریافت مشاوره و راهکارهای مناسب، این اختلافات را برطرف کنند. اما توصیه می شود برای پیشگیری از چنین اختلافاتی، کارفرمایان فرم دقیقی برای استخدام آماده کنند که سایت لیست بیمه این فرم را در اختیارشان قرار می دهد.